Giun có hàm lượng Protein cao, giàu nguyên tố vi lượng tương tự thịt thỏ – là loại thịt giàu đạm, ít chất béo. Trong giun có tới 8 loại Axit Amin cần thiết cho con người. Hàm lượng Vitamin B1, B2 trong giun gấp 10 lần khô đậu tương, gấp trên 14 lần bột cá, cùng sự phong phú về Vitamin A, E, C và các vi lượng khoáng chất có lợi cho sức khỏe dinh dưỡng của con người. Vì vậy nhiều nước đã sử dụng giun để chế biến thành thực phẩm cho con người.

Những tác dụng khác của giun Quế

Các nhà khoa học Trung Quốc đã phân lập được men Luciferace từ một loài giun phát sáng, có khả năng giải độc và ngăn cản sự sản sinh các chất độc hại trong cơ thể người và động vật. Dịch chiết xuất từ giun có tác dụng ức chế mạnh đối với nhiều loại nấm mốc và vi khuẩn gây thiu thối, biến chất thực phẩm. Vì vậy khi sử dụng chiết xuất từ giun để xử lý chống thiu thối, bảo quản tươi đối với thịt, cá, sản xuất nước mắm hoặc chế biến thực phẩm có thể kéo dài thời gian bảo quản gấp đôi so với mức tối đa của Axit Sorbic- chất vẫn thường được dùng để bảo quản thịt, mở ra một hướng mới về dùng chế phẩm giun bào chế chất kháng khuẩn

Đặc tính sinh lý học của giun Quế

Từ xa xưa, loài người đã sử dụng giun đất để làm thuốc. Ở Trung Quốc, việc sử dụng giun đất trong y học đã có lịch sử hơn 1.000 năm. Trong cuốn “ Bản thảo cương mục” nổi tiếng của y học cổ truyền Trung Hoa có ghi chép: “Giun là nguyên liệu sản xuất 40 bài thuốc, chữa được rất nhiều loại bệnh”.

Y học cổ truyền của nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đã dùng giun đất để chữa các bệnh về huyết áp, tim mạch, thần kinh, kháng ung thư, hen suyễn, sốt rét, thấp khớp, đậu mùa, thương hàn, gẫy tay chân v..v…Loại axid amin Tyrosin trong giun có thể tăng tuần hoàn máu ngoại vi của bề mặt cơ thể, tăng tán nhiệt, có tác dụng giải nhiệt, hạ sốt. Dịch ngâm nước của giun có tác dụng làm tê tri giác (giảm đau). Dung dịch cồn của giun, có tác dụng giảm huyết áp từ từ và giữ được lâu bền, sử dụng rất tốt cho người cao huyết áp. Rượu thuốc Lumbrokinase làm từ giun đất đã thanh trùng, ngâm rượu, đến khi có màu nâu đậm, đem ra sử dụng sẽ giúp ngăn ngừa tai biến mạch máu não, xơ vữa động mạch và mỡ máu ở người cao tuổi. Trong cơ thể giun có chất xúc tác, có tác dụng co bóp cửa tử cung, trợ giúp sản phụ dễ dàng khi đẻ. Thành phần đạm trong chiết suất của giun, có tác dụng giãn nở khí quản, trị bệnh hen xuyễn.

Nhờ việc chứa hàm lượng rất cao của Axit Linoleic, cùng khoáng chất vi lượng đặc hiệu chống oxy hóa là Se, giun giúp tăng năng lực sát khuẩn, tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng trong cơ thể, nên tăng được khả năng chống ung thư, giảm hội chứng thiểu năng trí tuệ (bệnh Dow) ở trẻ em; ổn định sự hoạt động của cơ tim nên phòng được các bệnh bất thường về tim, ngăn ngừa viêm gan, loét dạ dày, viêm đường ruột, thấp khớp, viêm họng, tiểu đường, yếu về sinh lý. Hàm lượng Zn có trong giun giúp điều trị đối với những trẻ em biếng ăn, tóc thưa, chậm lớn, ngăn ngừa sự phát triển không bình thường về tri giác và thính giác ở trẻ em. Ngoài ra nó còn điều trị suy nhược thần kinh toàn diện, trí nhớ kém, ngủ kém, khứu giác bất thường.

Trong các tác dụng chữa bệnh của giun đất thì tác dụng chữa trị các trường hợp đột quỵ do tai biến mạch máu não là được quan tâm nhiều nhất. Từ năm 1911 các nhà khoa học Nhật Bản đã tìm thấy trong giun đất có hoạt chất Lumbritin có tác dụng phá huyết ứ. Ba loại men chủ yếu có trong giun là: Earthworm, Fibrinolytic Enzym (EFE) Earthworm Collagemase và Lumbrokinase, khi tiến hành điều trị lâm sàng qua đường tiêu hóa, sẽ được hấp thụ vào máu, làm tan nhanh các cục máu đông gây nghẽn mạch. Men không độc, không có tác dụng phụ về xuất huyết, dễ sử dụng, giá rẻ, được coi là thuốc chữa nghẽn mạch lý tưởng

Chất Enzyme Fibrinolytic trong giun Quế có khả năng thủy phân mạnh mẽ, làm đứt các sợi Fibrin – một loại Protein trong máu – vốn có tác dụng làm đông máu, giúp liền vết thương, nhưng đồng thời nó cũng là nguyên nhân gây nên xơ vữa thành mạch của bệnh nhân tim mạch hoặc mỡ máu, gây tắc mạch máu. Đó chính là cơ chế dùng giun Quế để cứu chữa các bệnh nhân bị hôn mê do đột quỵ, sốt xuất huyết, chấn thương sọ não, gãy chân tay…

Ở Việt Nam, toa thuốc và tên bài thuốc sử dụng giun đất chữa tai biến mạch máu não đã xuất hiện từ những năm đầu thế kỷ XX, được in lại trong cuốn sách “Hai trăm bài thuốc quí” của ông Lê Văn Tình vào năm 1940. Sau này, bài thuốc đã được ông Nguyễn An Định, trưởng nam của cụ Nguyễn An Ninh (nhà văn hóa, lãnh tụ nổi tiếng của phong trào yêu nước trước tháng 8 /1945) cho phổ biến trên một số tờ báo. Bài thuốc cũng đã được bác sĩ Nguyễn Văn Hưởng, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, cho phổ biến để sử dụng hữu hiệu trong đợt chống dịch sốt xuất huyết tại các tỉnh miền Bắc vào năm 1969. Cho đến nay, bài thuốc đơn giản này đã cứu chữa và phục hồi cho rất nhiều trường hợp hôn mê do đột quỵ, dù đã nhiều ngày trôi qua. Trong một tài liệu được phổ biến vào năm 1997, ông Định cho biết: “Các dạng hôn mê do sốt xuất huyết hoặc tai biến mạch máu não chưa quá 10 ngày, chỉ cần 3 thang, có khi chỉ 1 thang cũng hết bệnh”.

Gần đây, bài thuốc sử dụng giun đất được coi là “thần dược cứu mệnh” cho những trường hợp hôn mê và bị liệt do đột quỵ. Tác dụng của thuốc không hề thua kém, thậm chí còn hiệu nghiệm hơn viên “An cung ngưu hoàng hoàn” do tập đoàn Đông dược Đồng Minh Đường của Trung Quốc sản xuất, dựa trên bài thuốc nổi tiếng của danh y Ngô Cúc Thông, có từ thời nhà Thanh (1616 – 1911), trị giá hàng triệu đồng mỗi viên, đang được một số gia đình coi như “thần dược”, mua cất trữ như những vật bảo bối trong nhà, phòng khi bất trắc với những người cao tuổi, nhất là những người bị cao huyết áp.

Bài thuốc sử dụng giun đất còn được coi là “bùa hộ mệnh” cho những người đi tìm trầm, đãi vàng…, dùng để ngừa bệnh sốt rét, vàng da, ngã nước, bụng báng… chống lại sơn lam chướng khí trong điều kiện rừng sâu núi thẳm, ăn ở khó khăn, thiếu thốn. Theo ông Nguyễn An Định thì bài thuốc cổ chỉ có 3 vị thuốc: giun đất, đậu đen và rau ngót, nhưng qua kinh nghiệm bản thân, ông có thể thêm vị thuốc thứ 4: đậu xanh. Theo GS. Hoàng Bảo Châu (Trung ương Hội Đông y Việt Nam): Giun đất chủ trị thanh nhiệt, trấn kinh, thông kinh hoạt lạc, lợi niệu thông tâm. Tùy theo tác dụng muốn có mà phối hop

Thạch cao, Câu đằng, Hạ khô thảo, Xuyên ô, Đương quy, Mộc thông…

Mới đây, PGS – TS Nguyễn Thị Ngọc Dao cùng các cộng sự thuộc Viện Công nghệ Sinh học (Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã bước đầu nghiên cứu và sản xuất thành công chế phẩm viên nang Lumbrokinase từ giun đất, có tác dụng làm tan cục máu đông làm nghẽn động mạch, những vết thương bị tụ máu. Việc điều trị cho các bệnh nhân bị tai biến mạch mãu não do viêm tắc và xơ vữa động mạch đã cho kết quả tốt.

Mặc dù chưa bán ngoài thị trường, nhưng thuốc chữa xơ vữa động mạch từ giun Quế dự kiến rẻ hơn thuốc ngoại nhiều lần. Qua kiểm chứng, các nhà khoa học nhận thấy bột giun có tác dụng tương đương các loại thuốc ngoại đang dùng phổ biến như Urokina (tách chiết từ nước tiểu) và Strestokina (chiết xuất từ vi khuẩn), được bào chế hết sức phức tạp, với công nghệ tối tân, nên những tân dược này rất đắt tiền. Bên cạnh đó, hai loại thuốc trên còn có tác dụng phụ ngoài mong muốn như gây táo bón, tiêu chảy, sốt … “Kết quả thử nghiệm cho thấy bột giun không gây tác dụng phụ nào”.

Trong các bài thuốc dân gian, giun đất thường được dùng để chữa tim mạch, cao hoặc thấp huyết áp, xơ gan …, nhưng là loại giun to màu nâu hoặc đen, hàm lượng Enzyme Fibrinolytic không cao. Qua nghiên cứu trên 9 loài giun, PGS – TS Dao chú ý đến loài Peryonix Escavatu – tên khoa học của giun Quế. Vì loài giun Quế chứa một lượng Enzyme Fibrinolytic hoạt độ cao hơn các loài khác.

Theo nghiên cứu của GS Thái Trần Bái (ĐH Sư phạm Hà Nội), giun Quế phân bố ở hầu hết các tỉnh thành nước ta. Hiện nay, PGS – TS Nguyễn Thị Ngọc Dao cùng các cộng sự đang nghiên cứu về gene học để tiến tới tạo Enzyme này bằng công nghệ tái tổ hợp gene, nhằm thu được Enzyme tinh khiết hơn, số lượng lớn hơn, thuận lợi cho việc làm thuốc. Tiềm năng sử dụng các chế phẩm từ giun rất lớn, nhưng hiện nay mới sử dụng được khoảng 5 % nguồn giun nuôi và thu gom được để làm dược liệu. Việc nghiên cứu các chế phẩm giun để chữa bệnh và làm thực phẩm bổ dưỡng vẫn cần tiếp tục được tiến hành…

Giun Quế sinh sản rất nhanh trong điều kiện khí hậu nhiệt đới tương đối ổn định và có độ ẩm cao. Cứ một tuần đẻ một lần, sau 3 tuần trứng nở, sau 3 tháng giun trưởng thành. Theo nhiều tài liệu, từ một cặp ban đầu trong điều kiện sống thích hợp có thể tạo ra từ 1.000 –1.500 cá thể trong một năm.

Giun quế là giống giun đã được thuần hóa,nhập nội và đưa vào nuôi công nghiệp quy mô vừa và nhỏ,nhiều gia đình giàu lên nhờ nuôi giun.

Tôi nuôi giun quế trong phạm vi gia đình,dùng làm thuốc tại phong chẩn trị đông y,với diện tích trên 100m2,một năm qua, trừ 6 tháng đầu chưa có kinh nghiệm, mỗi tháng tôi thu hoạch được 1kg giun khô,đủ dùng cho phòng chẩn trị.Dạng sữ dụng chủ yếu là thuốc thang,một ít thuốc hoàn theo yêu cầu của bệnh nhân,tập trung vào các loại bệnh nhân: bại liệt,di chứng tai biến mạch máu não,dùng phối hợp với bài thuốc ông Nguyễn An Định giới thiệu,cao ngựa, vị Quân trong bài Bổ dương hoàn ngủ thang…Dùng Quân vị trong các bài bổ dưỡng,thông kinh mạch…Tôi thấy tác dụng khá tốt.

Một trong các bệnh nhân điễn hình : Ông Y tê Niê (Aie Thoan) 80 tuổi ở buôn EaSang,xã Eadin Huyện Cưmgar bị trĩ độ IV,sa giãn toàn vành(Khí hư)đã 4 năm.01 tháng gần đây nặng lên,hoàn toàn không ngồi,không đi lại được,cao huyết áp (160/95mmHg),liệt ½ người trái , đi lại khó khăn hơn 3 năm nay,mọi sinh hoạt cá nhân phải nhờ con cháu bồng bế.(Số Đt của con trai Ama Thoang : 0986 367 670;Của cháu rễ :Ama Diệu :0168 593 8483)Sau khi đi qua các bệnh viện:Cưmgar,Bv y học cổ truyền,một vài cơ sở chuyên trị Trĩ khác,các nơi này không nhận vì cụ quá già yếu,gia đình đưa đến nhờ tôi chữa trị .Thấy gia đình quá thiết tha muốn trị bệnh cho cụ; Với lợi thế của Đông y kết hợp kinh nghiệm chữa bệnh Trĩ của mình và vừa thu hoạch giun quế,nên tôi nhận lời chữa cho ông cụ.

Nhờ phương pháp chữa Trĩ không cắt,không mổ,với kiến thức Đông Tây y kết hợp,có sẵn hai vị thuốc chủ công là giun quế,giảo cổ lam,tôi dùng thuốc thang nấu cho cụ uống,chỉ 20 thang thuốc,trĩ sa đỡ hẵn,cụ ngồi được bằng hai mông,tự đứng dậy đi lại vệ sinh cá nhân,huyết áp còn 140/80mmHg,gia đình,bà con phấn khởi, em ruột cụ: cô H Riêu Aprông Nhơt ở tại Buôn Tơng,xã Ea tar,CưMgar tổ chức ăn mừng vào ngày 27/1/2011 trong sự hân hoan của hơn 200 con cháu, họ hàng.

Việc trồng,nuôi cây con làm thuốc,tự túc,tạo nguồn nguyên liệu làm thuốc tại chỗ,tăng cường dùng thuốc nam tôi nghĩ là nhu cầu bức thiết,bớt nhập,bớt lệ thuộc,thậm chí xuất khẩu là một hướng phát triễn cần được đầu tư ủng hộ của ngành y tế và của tỉnh.

Việt Nam có thuốc chữa tim mạch từ giun đất

Ở Việt Nam, loài giun quế màu huyết dụ, chừng 8 – 12 cm thường chỉ được dùng làm thức ăn cho cá và gia súc. Tuy nhiên, các nhà khoa học Việt Nam vừa tạo ra một loại thuốc rất an toàn cho bệnh nhân tim mạch từ loài giun này.

PGS. TS Nguyễn Thị Ngọc Dao (Viện Công nghệ Sinh học) cùng cộng sự phát hiện trong loài giun này chứa một loại enzyme có thể thủy phân đặc hiệu những cục máu đông và, nhờ phát hiện này, giun quế trở thành món thuốc quý.

“Sợi fibrin – một loại protein trong máu – vốn có tác dụng làm đông máu, giúp liền vết thương. Nhưng nó sẽ mắc lại ở những thành mạch máu gồ ghề, xơ vữa của bệnh nhân tim mạch hoặc mỡ máu, gây tắc mạch máu. Enzyme fibrinolytic trong giun quế có khả năng thủy phân mạnh mẽ, làm đứt các sợi này” – TS Dao lý giải.
Giun quế sau khi rửa sạch, được ngâm trong nước cất 5 – 6 lần, mỗi lần 2 giờ để thải hết chất bẩn. Sau đó đem giun nghiền nhỏ trong muối sinh lý và ly tâm để loại bỏ những tế bào chết. Dịch giun đem đông khô, trữ lạnh ở – 20oC. Công đoạn cuối cùng là cho tá dược và bào chế thành bột giun.

50 bệnh nhân tai biến mạch máu não ở một trung tâm đông y của Hà Nội tình nguyện thử nghiệm thuốc này và cho kết quả rất khả quan. Hơn 90% bình phục sau 12 ngày dùng thuốc phối hợp với châm cứu, thay vì phải điều trị hàng tuần lễ như nhóm chỉ châm cứu đơn thuần.

“Trong các bài thuốc dân gian, giun đất thường được dùng để chữa tim mạch, cao hoặc thấp huyết áp, xơ gan …, nhưng là loại giun to màu nâu hoặc đen, hàm lượng enzym fibronilytic không cao.

Ngoài ra, sản phẩm thường không tinh sạch do chủ yếu được bào chế bằng thủ công như phơi khô, tán nhỏ cả con chứ không có công nghệ tách chiết, tinh sạch để lấy dịch giun”- TS Dao cho hay.

Chưa bán ngoài thị trường nhưng thuốc chữa xơ vữa động mạch từ giun quế dự kiến rẻ hơn thuốc ngoại nhiều lần. Qua kiểm chứng, các nhà khoa học nhận thấy bột giun có tác dụng tương đương các loại thuốc ngoại đang dùng phổ biến như Urokina (tách chiết từ nước tiểu), Strestokina (triết xuất từ vi khuẩn).

Được bào chế hết sức phức tạp (2.300l nước tiểu mới thu được 29mg Urokina) với công nghệ tối tân nên những tân dược này rất đắt tiền. Bên cạnh đó, hai loại thuốc trên còn có tác dụng ngoài mong muốn như gây táo bón, tiêu chảy, sốt … “Kết quả thử nghiệm cho thấy bột giun không gây tác dụng phụ nào”.

Kỳ thực, để tìm ra loài giun quế chứa một lượng enzyme fobronolytic hoạt độ cao không phải dễ.

Qua nghiên cứu trên 9 loài giun, TS Dao chú ý đến loài Perynix escavatu – tên khoa học của giun quế. Theo nghiên cứu của GS Thái Trần Bái (ĐH Sư phạm Hà Nội), giun quế phân bố ở hầu hết các tỉnh thành nước ta.
PGS Nguyễn Thị Ngọc Dao và các cộng sự đang nghiên cứu về gene học để tiến tới tạo enzyme này bằng công nghệ tái tổ hợp gene. Nhằm thu được enzyme tinh khiết hơn, số lượng lớn hơn, thuận lợi cho việc làm thuốc.

Nguồn:Theo Tiền Phong